Trykkbølgjebehandling

Kva er trykkbølgjebehandling?

Trykkbølgjebehandling omfattar hovudsakleg to typar: Radial (RSWT) og fokusert (FSWT). Den mest brukte metoden, og den som har best dokumentert effekt innan muskel- og skjelettbehandling, er Radial trykkbølgjebehandling (RSWT).

Opprinneleg vart trykkbølgjebehandling effektivt nytta til behandling av nyrestein. I nyare tid har metoden utvikla seg til å bli eit viktig verktøy innan behandling av muskel- og skjelettplager, spesielt ved overbelastningsskadar, betennelsestilstandar og problem i sener og muskulatur, som til dømes hælsporar og plantar fascitt. Det som tidlegare har blitt omtalt som senebetennelsar, har i dag vist seg å vere overbelastningar der det er ei ubalanse mellom kroppens belastning og evne til å reparere skada vev.

Føremålet med trykkbølgjebehandlinga er å stimulere kroppens naturlege evne til å reparere skada vev. Behandlinga fører til ei lokal inflammasjon som sett i gang prosessar som fremjar sårtilheling og dannelse av friskt vev. I tillegg kan trykkbølgjebehandling bryte ned forkalkningar i sener, for eksempel i skulder og akilles.

Effekten av trykkbølgjebehandling er godt dokumentert i medisinsk litteratur, og metodens effektivitet er bekrefta gjennom omfattande klinisk bruk.

I mange tilfelle vert behandlingsmetoden kombinert med tradisjonell kiropraktisk behandling og rehabiliteringstrening for å oppnå optimalt resultat. Varigheita på ei behandling varierer, men ligg vanlegvis mellom 5 og 15 minutt, avhengig av kor mange område som treng behandling.

Når er trykkbølgjebehandling aktuelt?

Trykkbølgjebehandling kan vere indikert ved fleire muskel- og skjelettplager, spesielt der det er snakk om kroniske eller overbelastningsrelaterte tilstandar. Følgjande tilstandar er vanlege indikasjonar for behandling med trykkbølgje:

Plantar fascitt (smerte under foten)
Triggerpunkt i muskulatur
Hælsporar
Tennisalbue
Golfalbue
Beinhinnebetennelse
Senebetennelse og seneoverbelastning
Skader på innsida eller utsida av underarmen (tennisalbue)
Akillessenebetennelse
Biceps senefeste
Kneskader (Jumpers knee og Runners knee)
Skulderplager

Trykkbølgjebehandling er spesielt nyttig for tilstandar som involverer langvarige smerter og betennelse i senefestene, samt ved muskeloverbelastningar som ikkje responderer på vanleg behandling.

Er behandlingen smertefull?

Det er vanleg at pasientar opplever noko ubehag eller smerte under trykkbølgjebehandling, ettersom målet med behandlingsmetoden er å stimulere ei lokal inflammasjon og nedbryting av skada vev, som er første steg i tilhelingsprosessen. Styrken og intensiteten på trykkbølgja kan justerast for å gjere behandlingen mindre smertefull, men det vert ikkje anbefalt å redusere denne for mykje. Ei for lav intensitet vil avvike frå den optimale dosen for behandlinga og kan føre til lengre behandlingstid for å oppnå ønskjeleg resultat.

Mange pasientar vil faktisk oppleve umiddelbar smertelindring etter behandlingen. I løpet av 2–4 timar etter behandlingen kan det derimot oppstå ein viss sårheit i det behandlede området. Denne sårheita er som regel mild til moderat, og dei fleste pasientar tåler dette utan problem.

Kor mange behandlingar treng eg?

Antallet behandlingar varierer avhengig av indikasjon og vevsrespons. Det er vanskeleg å gi eit presist svar, ettersom vi primært måler framgang i form av smertelindring og auka funksjon, snarare enn antall behandlingar. Effekten av trykkbølgjebehandling er kumulativ, og vi ser at pasientar typisk treng 4-6 behandlingar. Det er likevel mogleg å oppleve smertelindring etter den første behandlingen for dei vanlege plagene. For dei tilstandane der trykkbølgjebehandling er anbefalt, blir 8 av 10 pasientar heilt friske.

Behandlinga vert ofte kombinert med eit opptreningsprogram, som kan variere avhengig av kva type plage det gjeld. I desse tilfella ser vi at 9 av 10 pasientar oppnår full tilheling.

Korleis foregår behandlingen?

Trykkbølgjebehandling er ein ikkje-invasiv behandlingsmetode. Applikasjonen er enkel og skånsom, og behandlingsprosessen følgjer som regel desse tre trinna:

Plassering av det aktuelle området
Området som skal behandlast, lokaliserast ved hjelp av palpasjon for å sikre nøyaktig levering av behandlingen.
Gelpåføring
Ein tilstrekkeleg mengde gel påførast området som skal behandlast. Gel er nødvendig for å overføre dei akustiske bølgjene på ein effektiv og jamn måte.
Oppstart av behandling
«Trykkbølgjepistolen» plasserast lett mot det aktuelle området, og behandlingen startar ved å trykke på startknappen.
Selve behandlingen
Behandlingen gjennomførast ved at det blir sende ut typisk 2-3000 slag/vibrasjonar mot vevet som skal behandlast. Desse slagene skjer med høg frekvens og relativt høgt trykk. Alle faktorane kan variere avhengig av type plage og pasientens utgangspunkt.

Kor ofte vil eg trenge behandling?

Dei fleste trenge omkring 4–6 behandlingar. Desse behandlingane vert som regel utførte med 3–7 dagars mellomrom, avhengig av pasientens plage, toleranse og vevsrespons.

Vil eg kjenne smerte etter behandlingen?

Mange pasientar opplever umiddelbar smertelindring etter behandlingen. Det er derimot vanleg at det kan oppstå mild til moderat sårheit i det behandlede området i løpet av 2–4 timar etter behandlinga. Dei fleste tåler dette utan problem.

Kva bivirkningar kan oppstå ved trykkbølgjebehandling?

Den vanlegaste bivirkninga er smerte i det behandlede området, som regel av mild til moderat karakter. Mindre vanlege bivirkningar kan inkludere små blåmerker, noko rødme eller mild hevelse i det behandlede området.

Kan alle få trykkbølgjebehandling?

Det finst enkelte tilstandar der trykkbølgjebehandling ikkje bør brukast, eller der det er nødvendig med grundig vurdering før behandling. Dette kan vere tilfelle ved:

Akutt inflammasjon
Graviditet (spesielt i første trimester)
Nylig behandling med kortison eller liknande preparat i området som skal behandlast
Behandling rundt vekstsonene i bein hos barn
Visse blodsjukdommar
Personar med kreftsvulst
Bruk av blodfortynnande medisinar
Mistanke om blodpropp
Bruk av trykkbølgjebehandling over organ eller hovudnerver

Det vert også ikkje anbefalt å ta betennelsesdempande medisinar som Voltaren (NSAID) før eller rett etter behandling. Dette er ikkje farleg, men det kan redusere effekten av behandlingen, sidan ein del av behandlingsprosessen er å skape ein lokal betennelsestilstand i vevet som vert behandla. Betennelsesdempande medikament kan hemme denne prosessen.